26 Oct 2017 Voorstelling Jaarrapport 2017

Persmededeling van Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin

Bevolkingsonderzoeken naar kanker: Tijdig opsporen is belangrijk, kwaliteit blijft grootste prioriteit.

Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin stelt vandaag, binnen het kader van de Gezondheidsdoelstelling Bevolkingsonderzoeken naar kanker, samen met het Centrum voor Kankeropsporing en Stichting Kankerregister het jaarrapport 2017 voor. De sensibiliseringscampagnes van de Vlaamse overheid en haar partners werpen hun vruchten af, want voor het eerst in jaren is de participatie voor alle drie de bevolkingsonderzoeken gestegen. De kwaliteit van de bevolkingsonderzoeken is ook opnieuw verbeterd. De screenings naar borstkanker, baarmoederhalskanker en dikkedarmkanker blijven erin slagen meer kankers in een vroeg stadium te vinden. Kwaliteit blijft hierbij de grootste prioriteit. De Vlaamse overheid wil nog meer acties naar doelgroepen die nu onvoldoende deelnemen. Ook het inzetten op snellere en correcte opvolgonderzoeken is essentieel.

Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Jo Vandeurzen: “Dankzij onze Bevolkingsonderzoeken borst-, dikkedarm- en baarmoederhalskanker kiezen meer dan 500.000 Vlamingen er jaarlijks voor om zich te laten onderzoeken. We zien dat die onderzoeken erin slagen kankers in een vroeg stadium op te sporen, zodat de mensen een betere genezingskans hebben. Maar we moeten blijven zoeken naar manieren om met deze onderzoeken nog meer mensen te bereiken en om de kwaliteit van de onderzoeken permanent te verbeteren.”

De belangrijkste cijfers uit het jaarrapport vindt u als bijlage bij dit bericht.

Bevolkingsonderzoek Borstkanker: deelnamegraad nog niet bereikt maar verder gestegen, en nog snellere resultaatsmededeling

Het Bevolkingsonderzoek Borstkanker is er voor vrouwen tussen 50 en 69 jaar zonder symptomen van borstkanker. De deelname aan dit bevolkingsonderzoek nam met 3% toe (52%). In 2018 zullen we voor de vrouwen die zich niet laten screenen de redenen tot niet-deelname verder onderzoeken zodat we gerichte acties kunnen ondernemen.

Directeur van het Centrum voor Kankeropsporing, Dr. Patrick Martens: “Het aantal vrouwen dat haar resultaat binnen de 14 dagen krijgt, is verder gestegen en bedraagt nu 90%. We slagen er dus in om steeds sneller door te verwijzen indien er verder onderzoek nodig is, en om sneller gerust te stellen indien er geen reden tot onrust is.”

Bevolkingsonderzoek Baarmoederhalskanker: extra sensibilisering via de huisarts is nodig alsook het opzetten van een faalveiligheidssysteem

Voor vrouwen van 25 tot en met 64 jaar is het aangewezen om zich driejaarlijks te laten screenen voor baarmoederhalskanker d.m.v. een uitstrijkje. Vrouwen die zich niet of niet tijdig laten screenen, maar voor wie een onderzoek wel aangewezen is, krijgen een uitnodigingsbrief.

Dr. Patrick Martens: “We zien in onze cijfers dat we met het bevolkingsonderzoek meer potentiële baarmoederhalskankers in een vroeg stadium opsporen, wat de kans op genezing en minder ingrijpende behandeling verhoogt. Maar om nog meer vrouwen aan te zetten zich te laten screenen, onderzoeken we hoe de huisarts nog beter betrokken kan worden bij dit bevolkingsonderzoek. Bovendien merken we dat de opvolgingsgraad van zowel afwijkende uitstrijkjes als die van uitstrijkjes van onvoldoende kwaliteit nog sterk verbeterd kan worden. Daarom plannen we de opzet van een faalveiligheidssysteem waarin we de huisarts en gynaecoloog van de dames gaan betrekken”.

Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker: grotere deelname én grotere groep die afwijkend resultaat wel correct laat opvolgen door coloscopie

Mannen en vrouwen van 55 t.e.m. 74 jaar krijgen om de 2 jaar een stoelgangtest (iFOBT) thuis opgestuurd. Die kunnen ze gratis terugsturen naar een labo voor onderzoek op dikkedarmkanker.

Dr. Patrick Martens: De deelname aan het bevolkingsonderzoek nam met 3,1% toe t.o.v. vorig jaar (54,5%). Dit is mooi nieuws aangezien door het bevolkingsonderzoek kankers vroegtijdig worden opgespoord, nog voor ze symptomatisch worden. 6,6% heeft een afwijkend resultaat. Helaas laat 14,4% van de mensen met een positieve stoelgangstest het correcte vervolgonderzoek niet doen. Dat cijfer is al gedaald t.o.v. vorig jaar, maar een coloscopie blijft essentieel. De redenen om geen vervolgonderzoek te plannen worden verder onderzocht. Daarnaast worden ook de huisartsen hiervoor extra gesensibiliseerd. Het aantal personen dat een coloscopie moeten ondergaan is wel gedaald t.o.v. voorgaande jaren. De eerste screeningsronden (2013 en 2014, waarin voornamelijk oudere personen werden uitgenodigd) zijn immers voorbij, en personen worden nu ook een tweede keer uitgenodigd (de stoelgangtest wordt immers om de 2 jaar aangeraden).

>> Voor de pers:

• Dr. Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing.
  Tel. 0479 90 18 71
• Nico Krols, woordvoerder Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn,  Volksgezondheid en Gezin. Tel. 0476 907 972

Bijlage: samenvatting van cijfers uit het jaarrapport

Cijfers borstkanker

·         416.169 vrouwen kregen in 2016 een uitnodiging om zich te laten onderzoeken op borstkanker. 52% of meer dan 210.000 vrouwen lieten zich onderzoeken via het Bevolkingsonderzoek Borstkanker.

·         De totale dekkingsgraad toont dat 65,3% van de doelgroep wordt bereikt. Deze vrouwen laten zich onderzoeken in het bevolkingsonderzoek,  erbuiten, of ze hoeven niet deel te nemen, bv. wegens in behandeling voor borstkanker.  35% van de doelgroep wordt nog niet bereikt.

·         90% van de onderzochte vrouwen krijgt binnen 14 dagen het resultaat van het onderzoek (norm = 90%).

·         In 2016 kreeg 93% van de vrouwen met een afwijkende mammografie binnen de 2 maanden een verder onderzoek (73% reeds binnen de maand)

Cijfers baarmoederhalskanker

·         In 2016 werden er 300.424 brieven verstuurd.

·         Van de volledige doelgroep laat 62,1% zich screenen, met of zonder uitnodigingbrief. De deelname daalt sterk naarmate de leeftijd stijgt. Bij de oudste leeftijdscategorie  (60-64j) is deze zelfs <50%.

·         7,6% van de uitstrijkjes is afwijkend.

·         Vrouwen met minstens 1 screening voorafgaand aan de kankerdiagnose, hebben een minder ver gevorderde tumor.

·         Van de nieuwe invasieve baarmoederhalstumoren waarop voor de kankerdiagnose een HPV-test uitgevoerd werd, blijken er 14,7% HPV-­negatief te zijn.

·         De opvolgingsgraad van zowel de afwijkende screeningsstalen  als voor de stalen van onvoldoende kwaliteit  kan nog sterk verbeterd worden (78,5% in 2015).

Cijfers dikkedarmkanker

·         571.034 personen kregen een stoelgangtest opgestuurd.

·         54,5% van hen stuurden hun staal terug.

·         De totale dekkingsgraad bedraagt 65,5%. Dit wil zeggen dat 34,5% van de doelgroep nog niet is bereikt, rekening houdend met het aantal mannen en vrouwen dat zich laat onderzoeken buiten het bevolkingsonderzoek of niet hoeven deel te nemen, bv. wegens in behandeling voor dikkedarmkanker.

·         Bij 6,6% (20.632 personen) van de onderzochte stalen werd een afwijkend resultaat gevonden.

·         Bij 85,6% van die afwijkende resultaten volgde een coloscopie (cijfers 2015, 2016 onvolledig). Bij 27% van de personen gebeurde dit binnen de 30 dagen.

·         Dus bij 14,4%  was er geen of een niet optimaal vervolgonderzoek (bijvoorbeeld enkel een controle stoelgangtest)

Het volledige jaarrapport kan u terugvinden op bevolkingsonderzoek.be.